دین آنلاین - 3 ماه پیش

فرهاد مشکور: مفهوم «جوانمردی» و «فتوت» در سنت‌های مختلف فرهنگی و دینی، از ایران و جهان اسلام گرفته تا اروپا، ژاپن، چین و یونان، همواره حامل نوعی آرمان‌گرایی اخلاقی بوده است. این مفاهیم، نه تنها بازتاب‌دهنده‌ی ارزش‌های اجتماعی و دینی جوامع بوده‌اند، بلکه در لحظاتی خاص از تاریخ، همچون پاسخی به وضعیت‌های بحران‌زده‌ی وجود انسانی ظهور یافته‌اند. با این حال، در جهان معاصر که ارزش‌های کهن مورد تردید و بازبینی قرار گرفته‌اند، پرسش از معنای «جوانمردی» در بستر اگزیستانسیالیسم، پرسشی اساسی است: آیا می‌توان جوانمردی را همچون شیوه‌ای از «بودن» در جهان فهم کرد؟ و اگر چنین است، چگونه این فهم اگزیستانسیالیستی می‌تواند پلی باشد میان سنت‌های گوناگون و تجربه‌ی زیسته‌ی انسان معاصر؟ برای پاسخ به این پرسش‌ها به صورتی روشمند، کوشیده‌ام تا در ابتدا با تعیین مراد دقیق از مفاهیم کلیدی در این مقاله مشکل عدم توافق بر سر معانی را در حد وسع بکاهم. سپس به سراغ بستر تاریخی مفهوم جوانمردی رفته‌ام و آنرا در آینه فرهنگ ملل گوناگون و در بستر فرهنگی زبان فارسی به دقت بررسی کرده‌ام. در ادامه تلاش کرده‌ام تا با بررسی سه‌گانه «عالم-زاهد-عارف» در متن بوالحسن خرقانی و تأویل هرمنوتیکی آن در سه‌گانه معنابخشی یعنی «خود-جهان-دیگری» مسیر تحلیل را بیش از پیش روشن نمایم. نهایتا با بهره گرفتن از سه چشم‌انداز اخلاقی، روان‌شناختی و هرمنوتیکی و امتزاج آنها مفهوم سالک جوانمرد را در آینه دباغ بازخوانی کرده‌ام. دکتر سروش دباغ، فیلسوف اگزیستانسیالست معاصر مدتی است که ذیل پروژه‌ی سترگ «سلوک اگریستانسیال در روزگار کنونی» در منزل «بایرید و بوالحسن» اقامت گزیده و در پی نشست‌های بیست و چهارم، تا بیست و هفتم از این درسگفتارها، مفاهیمی همچون جوانمردی و فتوت را به عنوان صفاتی اگزیستانسیالیتی و برآمده از نوعی آزاد‌منشی و درک محدوده‌ی وابستگی‌ها به بود و باش توصیف می‌کند و آنرا در تبارشناسی از سنت تا مدرنیته و از سالک سنتی تا سالک مدرن نوعی تجربه‌ی مستقل از زمانِ‌زیست و قابل باز‌خوانی و باز‌آفرینی بر می‌شمرد. از منظر وی «جوانمردی» در زمره اموری قرار می‌گیرند که با هدف کاستن از رنج و محنت دیگران صورت می‌پذیرند، و این خود به عنوان یکی از راهکارهای طرح شده توسط دکتر دباغ برای پس زدن تجربه مهیب «ملال[1]» است. به قول سعدی: تو کز مجنت دیگران بی غمی / نشاید که نامت نهند آدمی

آخرین اخبار

برچسب‌ها:   

جوانمردی

 | 

دیالکتیکِ

 | 

خلایق

 | 

خوانشی

 | 

اخلاقی

 | 

روان‌شناختی

 | 

هرمنوتیکی

 | 

جوانمردی

 | 

منابع خبری