دین آنلاین - 2 ماه پیش

در انبوه ستایش‌ها و تجلیل‌هایی که از امام شافعی به عنوان «معمار اصلی فقه اسلامی» و «بنیان‌گذار علم اصول فقه» می‌شود، یک پرسش بنیادین و جسورانه به گوش می‌رسد: آیا این تصویر شکوهمند، بازتابی از واقعیت تاریخی است یا برساختی متأخر از سنتی فقهی که مشتاقانه در جست‌وجوی پدری بنیان‌گذار بود؟ وائل حلاق، با کندوکاوی ژرف در منابع دست اول تاریخی، روایتی مسلط را به چالش می‌کشد که شافعی و رساله او را نقطه عطفی بی‌همتا و تأثیرگذار فوری در شکل‌گیری علم اصول فقه می‌داند. این مقاله با استناد به شواهدی تاریخی نشان می‌دهد که برای نزدیک به یک سده پس از شافعی، نه تنها رساله او نادیده گرفته شد، بلکه هیچ اثر مستقلی در علم اصول فقه پدید نیامد. حلاق با واکاوی دقیق منابع قرن سوم هجری، این فرضیه را پیش می‌نهد که تصویر شافعی به عنوان معمار اصول فقه، محصول سنتزی فکری در قرن چهارم هجری است؛ سنتزی که توسط نسل‌هایی پس از او—به ویژه شاگردان ابن‌سریج—صورت بندی شد و سپس برای مشروعیت‌بخشی، به گذشته و به شخصیت شافعی投射 شد. این پژوهش، نه تنها جایگاه شافعی، بلکه درک ما از تاریخ پرابهام شکل‌گیری یکی از پیچیده‌ترین نظام‌های حقوقی جهان را بازتعریف می‌کند.

آخرین اخبار

برچسب‌ها:   

شافعی

 | 

معمار

 | 

اسلامی

 | 

منابع خبری